Pijn in de duim

Duim- en polspijn zijn veel voorkomende klachten van handchirurgiepatiënten. Er zijn veel mogelijke oorzaken en differentiële diagnoses. De belangrijkste oorzaken van pijn in de duim worden hieronder gepresenteerd:

Duimpijn is het belangrijkste symptoom van rhizartrose.

Rhizarthrose, ook wel duimzadelgewrichtartrose genoemd, uit zich meestal als lastafhankelijke pijn bij de overgang van de duim (1e middenhandsbeentje) naar de pols. Het is een van de meest voorkomende oorzaken van pijn in de duim.

Tendonitis bij de duim

Tendovaginitis kan ook leiden tot pijn in de duim als de bijbehorende pezen zijn aangetast. Tendovaginitis de Quervain (huisvrouwenduim) en tendovaginitis stenosans (brekende duim) kunnen bijzondere vormen of gevolgen van tendovaginitis zijn:

• Bij tendovaginitis de Quervain treft de pijn voornamelijk de basis van de strekzijde van de duim. De pijn strekt zich uit van de onderarm-polszone aan de duimzijde tot aan de duim.
• In het geval van ‘snapping thumb’ / tendovaginitis stenosans is de pijn gelokaliseerd aan de buigzijde van het metacarpofalangeale gewricht van de duim.

Het ganglion kan ook een oorzaak zijn van pijn in de duim.

Het ganglion / ganglion op de duim kan ook pijn veroorzaken. Omdat het ganglion zich meestal aan de strekzijde bevindt, is dit ook de plek waar de meeste pijn optreedt. Kleinere ganglionen op het ringvormige ligament kunnen ook gelokaliseerd zijn aan de flexorzijde. Deze kunnen secundair leiden tot een vernauwing van het ringvormige ligament (ringvormige ligamentstenose) en eindigen in de zogenaamde knakkende duim. Over het geheel genomen zijn ganglionen echter een zeer zeldzame oorzaak van duimpijn.

Duimpijn als gevolg van blessures.

Duimpijn wordt vaak geassocieerd met blessures zoals breuken, verrekkingen, kneuzingen en verwondingen aan de gewrichtsbanden. De behandeling hangt af van het letsel in kwestie. De basisprincipes zijn Immobilisatie, koeling, elevatie, pijntherapie en ontzwellende maatregelen, etc. Zelfs bij een minimale verrekking en adequate behandeling kan de pijn in de duim maandenlang aanhouden.

• • Oudere blessures:
    Letsels kunnen ook na vele jaren nog tot nieuwe pijn in de duim leiden. Als een breuk in de verkeerde positie is genezen of bij een verkeerde verrekking door een gescheurde gewrichtsband, kan vroegtijdige slijtage leiden tot artrose en pijn in de duim.
  • Skiduim – ruptuur van de ulnaire collaterale band:
    De skiduim wordt meestal veroorzaakt doordat de duim tijdens een val blijft haken aan de band van de skistok. Dit resulteert in een scheur of gedeeltelijke scheur van het ligament aan de pinkzijde van het metacarpophalangeale gewricht van de duim met bijbehorende pijn. In het geval van een volledige scheur wordt een operatie uitgevoerd om instabiliteit van de duim te voorkomen.
  • Pijn door overbelasting:
    Duimpijn kan ook worden waargenomen zonder acuut letsel door chronische overbelasting van de duim. De oorzaken kunnen beroepsmatig of sportief van aard zijn. In dit geval wordt de pijn in de duim veroorzaakt door terugkerende irritatie (repetitief letsel) van het gewricht of aangrenzende structuren als gevolg van micro-injuries. De uitlokkende oorzaak (bepaalde activiteiten) moet dan worden vermeden. De behandeling kan ook worden uitgevoerd zoals beschreven in het hoofdstuk ‘Blessures’.

Pijn bij artrose van de duim

Artrose is een slijtageziekte die zich eerst op röntgenfoto’s manifesteert door kalkafzettingen, kraakbeenatrofie en later zonder gewrichtsruimte met botafzettingen en cysten. De ernst van de pijn in de duim verschilt sterk van persoon tot persoon. De meest voorkomende artrose van de duim is rhizartrose.

Andere vormen zijn artrose van het metacarpofalangeale gewricht van de duim en artrose van het distale gewricht van de duim. De pijn is te vinden in het betreffende duimgewricht en is sterker bij overbelasting en weersveranderingen. Als een conservatieve behandeling niet meer voldoende is, is een operatie een optie. De verstijving wordt meestal uitgevoerd aan het duimeindgewricht en het duimbasisgewricht. Bij het duimzadelgewricht wordt het gewricht vervangen door autoloog weefsel of een implantaat.

Chronische polyartritis en andere vormen van artritis

• Chronische polyartritis is een systemische aandoening die meestal begint met pijn, zwelling en bewegingsbeperking in kleine gewrichten. Als de pijn in de duim onduidelijk is, moet dit worden uitgesloten door een reumatoloog.
• Reactieve artritis kan worden veroorzaakt door infecties van de darmen of urinewegen (syndroom van Reiter), waarbij geen ziektekiemen maar antigenen van de ziektekiemen aantoonbaar zijn in het aangetaste gewricht. Dergelijke artritis kan ook de duim treffen met pijn, zwelling en oververhitting.
• Bij infectieuze, bacteriële artritis kunnen ziektekiemen worden opgespoord in het aangetaste gewricht. Naast pijn, zwelling en oververhitting is koorts ook een van de symptomen.
• Er zijn andere gewrichtsontstekingen = artritis en reumatische aandoeningen die gepaard kunnen gaan met pijn in de gewrichten, waaronder de duim. Meestal zijn echter meerdere gewrichten aangedaan.

Pijn bij speciale botaandoeningen van de pols

Verschillende botaandoeningen kunnen leiden tot pijn in de duim:

• Botcysten:
  Botcysten op de duim, zoals enchondromen, die bestaan uit kraakbeenweefsel in het bot, kunnen ook pijn veroorzaken. Dit is vooral het geval als een sterke toename in grootte heeft geleid tot een breuk of breuk in het bot. Botcysten moeten daarom ook met behulp van een röntgenonderzoek worden uitgesloten bij onduidelijke pijn in de duim.
• 
  Scaphoïdnecrose (ook bekend als scaphoïdmalacie, ziekte van Preisler):
  Scaphoïdnecrose is een handziekte met onbekende oorzaak waarbij een doorbloedingsstoornis leidt tot verminderde bloedtoevoer en dus tot het langzaam afsterven van het scaphoïdbot. Hoewel pijn aan de duimzijde van de pols typisch is, kan deze uitstralen naar de duim.

Jicht als oorzaak van pijn in de duim

Jicht (hyperurikemie) en pseudogout (chondrocalcinose) kunnen ook pijn in de duim veroorzaken. In het geval van jicht, dat wordt gekenmerkt door afzettingen van urinezuur, is het metacarpofalangeale gewricht van de duim de belangrijkste plaats van pijn, samen met het metatarsofalangeale gewricht van de grote teen. Het enkelgewricht, kniegewricht en andere gewrichten kunnen echter ook worden aangetast. Bij pseudogout worden speciale calciumkristallen afgezet die meestal pijn veroorzaken in het kniegewricht. De duim is zelden aangedaan.