Ingegroeide teennagel – Unguis incarnatus

Afbeelding: Je ziet een ingegroeide teennagel die werd veroorzaakt door het verkeerd afknippen van de nagel. Hoewel er aan de oppervlakte geen probleem zichtbaar was, had de patiënt chronische pijn. Tijdens de operatie was matige druk met het pincet voldoende om het doornachtige restant van de nagel dat in de diepte was achtergebleven te doorboren.

De ingegroeide teennagel staat in de medische terminologie bekend als unguis incarnatus of onychocryptosis. Hoewel het geen ernstig chirurgisch probleem is, is de aandoening uiterst lastig voor de patiënt.

Een ingegroeide teennagel wordt meestal veroorzaakt door een nagel die (meestal) aan de zijkant naar binnen krult(Unguis convolutus). Hierbij snijdt de nagel in het omringende weefsel en veroorzaakt ongemak. De wrijvingskrachten veroorzaakt door lopen en rennen creëren een wondje dat kan dienen als toegangspoort voor ziektekiemen, met een bijkomende infectie tot gevolg. Onjuist knippen van de teennagels kan ook leiden tot hoeken, randen en doornen die het weefsel verwonden.
De ingegroeide teennagel komt in de meeste gevallen voor aan de grote teen en komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Kinderen hebben er zelden last van.

Afbeelding: Unguis incarnatus (ingegroeide nagel) met matzeratie en discrete etterende wond.

Aanvankelijk wordt unguis incarnatus gekenmerkt door milde maar toenemende pijn. Verdere belasting of gebruik van de voorvoet verhoogt de irritatie met roodheid, zwelling, oververhitting, geur en soms bloeding. De overgang naar infectie met afscheiding van pus is vloeibaar. Als de ingegroeide teennagel niet goed wordt behandeld, kan de infectie zich vanuit de voorvoet en via de voet naar het lichaam verspreiden. Ten laatste bij het optreden van koorts en koude rillingen als teken van bloedvergiftiging (septikemie) (uiterst zeldzaam), mag er geen verder uitstel zijn en moet er onmiddellijk een arts worden geraadpleegd. In zeldzame gevallen kan een ingegroeide teennagel met infectie ook leiden tot osteomyelitis (botontsteking). Het is het beste om in het begin met de behandeling te beginnen als de pijn heviger wordt om te voorkomen dat de symptomen verergeren.

De oorzaken zijn divers.

• De meest voorkomende oorzaak van unguis incarnatus is het verkeerd knippen van de teennagels!
• Een ingegroeide teennagel komt vaak voor bij mensen met rolnagels, waarbij de teennagel aan de zijkanten in het ‘vlees’ rolt.
• Infecties zijn een veel voorkomende oorzaak. Door de ontsteking zwelt het weefsel op en wordt het zachter en kwetsbaarder. Hierdoor veroorzaakt de nagelrand mechanische irritatie en het hierboven beschreven ongemak tijdens het lopen.
• Verwondingen kunnen leiden tot het binnendringen van bacteriën en dus tot infectie.
• Een ingegroeide teennagel kan ook een indirect gevolg zijn van slecht passende schoenen in het voorvoetgebied, die op hun beurt leiden tot mechanische irritatie.
• Chronische schimmelinfecties bevorderen ook de ontwikkeling van ingegroeide teennagels.
• Verschillende voetmisvormingen en nagelmisvormingen bevorderen ook vaak het ontstaan van ingegroeide teennagels.
• Erfelijkheid speelt een belangrijke rol.

De ingegroeide teennagel kan meestal worden voorkomen met de volgende opties.

• Het is belangrijk om de teennagels goed te knippen, vooral als het rolnagels zijn. Indien nodig, professionele nagelverzorging in de vorm van een pedicure. Er mogen geen scherpe hoeken of randen zijn bij het knippen. Het uiteinde van de nagelrand moet zorgvuldig worden afgerond. Het is beter om de nageluiteinden aan de zijkanten iets langer te laten, omdat dit voorkomt dat ze ingroeien!
• Mechanische irritatie moet worden vermeden. Draag geen schoenen die te strak zitten.
• Infecties, of ze nu worden veroorzaakt door bacteriën of schimmels, moeten onmiddellijk en op de juiste manier worden behandeld.
• Zorg ervoor dat je voeten altijd droog en schoon zijn. Draag in de zomer ademende schoenen.

Afbeelding: Hier veroorzaakt de nagelrand aan beide kanten ongemak. De beginnende infectie met roodheid en zwelling is duidelijk te zien.

Een ingegroeide teennagel kan op verschillende manieren behandeld worden. Er moet rekening worden gehouden met de bevindingen. Bij infecties moet altijd een arts worden geraadpleegd!

Tetanus bescherming

Aangezien een ingegroeide teennagel met mechanische irritatie en/of infectie een huidletsel is, mag nooit worden vergeten om de tetanusbescherming bij dergelijke patiënten te controleren. Indien nodig moet een booster worden gegeven of, als de laatste booster meer dan 10 jaar geleden is gegeven, een volledige basisimmunisatie (3 injecties). Als de tetanusvaccinatie 5 jaar geleden is gegeven, is een booster met één injectie voldoende.

Let op secundaire ziekten

Er zijn verschillende ziekten waarbij een ingegroeide teennagel zich snel kan ontwikkelen tot een complicatie. Dit zijn ziekten (AIDS, chemotherapie voor tumoren, immunosuppressie na transplantaties) die leiden tot immunodeficiëntie en daardoor een slechte bescherming tegen ziektekiemen. Ziekten die leiden tot een doorbloedingsstoornis, zoals diabetes mellitus (suikerziekte) of PAOD (vasculaire occlusieve ziekte) leiden ook tot een slechte tot slechte genezing. In deze gevallen is een vroegtijdige en mogelijk agressievere behandeling van ingegroeide teennagels van cruciaal belang.

• Correct trimmen van teennagels. Vooral als de ingegroeide teennagel wordt veroorzaakt door een doorn of een scherpe rand, kan efficiënt trimmen nuttig zijn.
• Het dragen van wijde schoenen voorkomt mechanische irritatie in het voorvoetgebied.
• Het is ook belangrijk om de aangedane voet te beschermen om verdere mechanische irritatie te voorkomen.
• Een andere optie voor conservatieve behandeling is het gebruik van een teennagelknipper (van metaal of plastic). Deze grijpen rond de teennagel en buigen de ingegroeide nagelranden zijwaarts omhoog, zodat de nagel niet langer in het weefsel groeit. Deze behandeling duurt vaak vele maanden, maar veroorzaakt geen invaliditeit. Sporten kan ook met deze corrigerende brace.
• Infecties kunnen worden behandeld met antiseptische zalven en, indien nodig, antibiotica.
• Pijnstillers zijn alleen nodig bij ernstige pijn (meestal als gevolg van infecties).

Als de hierboven beschreven conservatieve behandelingsopties geen succes hebben of als de ingegroeide teennagel blijft terugkomen, moet een operatie worden overwogen.
Er zijn verschillende chirurgische technieken die kunnen worden toegepast, afhankelijk van de ernst van de ingegroeide teennagel. De kleinst mogelijke operatie bestaat uit het correct in vorm brengen van de teennagel en het wegsnijden van het overtollige weefsel, dat huid of ‘wild vlees’ (hypergranulatie) kan zijn, met een scalpel.

De zogenaamde wigexcisie, ook wel Emmet plastische chirurgie genoemd, wordt nu gepresenteerd.
Als de kleine ingreep correct wordt uitgevoerd, is er over het algemeen geen recidief van de unguis incarnatus te verwachten. Dit komt doordat de nagelwortel wordt verwijderd op de plaats waar het ingroeiende nagelgedeelte wordt gevormd.

De operatie kan onder plaatselijke verdoving zonder narcose worden uitgevoerd. De verdoving wordt via enkele hechtingen aan de basis van de tenen aangebracht. Het is belangrijk om de verdoving voldoende tijd te geven om in te werken.
De ingegroeide delen van de nagelrand worden nu verwijderd met een scalpel. Dit gebeurt in de lengte tot aan de nagelwortel, zodat er in dit gebied geen nieuwe nagel terug kan groeien. Onder andere randen en nagelwortels moeten volledig in de diepte worden verwijderd. Na zorgvuldig spoelen wordt de wond gesloten met stabiele hechtingen. De operatie wordt afgesloten met een antiseptisch zalfverband.

Na een operatie voor ingegroeide teennagels is een juiste nabehandeling minstens zo belangrijk om herhaling te voorkomen.

• Zonder rust kan geen snelle genezing worden verwacht. Daarom moet je tijdens de genezingsfase zo min mogelijk lopen.
• Elevatie om zwelling te verminderen moet waar mogelijk worden uitgevoerd.
• Koelen is vooral nuttig bij lichte infecties en ernstige zwellingen.
• Regelmatig verband verwisselen om een goede genezing te beoordelen.
• Het gebruik van antiseptische zalven doodt de ziektekiemen.
• In het geval van een infectie worden antibiotica gegeven.
• Pijnstillers moeten beschikbaar zijn als dat nodig is, in ieder geval de eerste paar dagen.