Tendovaginitis stenosans betekent vernauwende peesschedeontsteking. De klassieke vorm is de zogenaamde snelle vinger of knipvinger. Bij tendovaginitis stenosans de Quervain is de vernauwing gelokaliseerd ter hoogte van het 1e strekpeescompartiment.
Figuur: Typisch pijngebied (rood) bij tendovaginitis stenosans de Quervain in het gebied van het 1e strekpeescompartiment.
Ontwikkeling van tendovaginitis de Quervain
Tendovaginitis stenosans de Quervain, ook wel huisvrouwenduim genoemd, kan veroorzaakt worden door overbelasting, peesschedeirritatie, peesschedeontsteking en een bepaalde individuele aanleg. De Duitse term Hausfrauendaumen (huisvrouwenduim) illustreert het feit dat vrouwen aanzienlijk vaker getroffen worden dan mannen.
Zwelling van de peesscheden aan de duimzijde van de pols veroorzaakt een relatieve vernauwing in het eerste extensorpeescompartiment. Dit leidt tot pijn in dit gebied en hernieuwde irritatie van de peesschede, wat de symptomen versterkt.
Anatomie
Tendovaginitis stenosans de Quervain is anatomisch gelokaliseerd in het gebied van het eerste strekpeescompartiment op het deel van het spaakbeen vlakbij de pols. Twee strekpezen van de duim lopen door het eerste strekpeescompartiment aan de duimzijde van de pols. Dit heeft de functie van een geleiderail voor deze pezen. Dit extensorpeescompartiment is vaak verdeeld in twee secties, waarmee rekening moet worden gehouden tijdens de operatie.
De volgende klachten kunnen voorkomen bij de duim van een huisvrouw.
Tendovaginitis stenosans de Quervain wordt gekenmerkt door pijn in de pols aan de duimzijde, die zich kan uitbreiden tot in de onderarm en tot aan de elleboog. Ondanks de term ‘huisvrouwenduim’ komt de aandoening ook voor bij mannen, hoewel het vaker voorkomt bij vrouwen. De symptomen treden meestal op bij inspanning en als de duim gespreid wordt. Er kan ook wrijving optreden in het gebied van het strekpeescompartiment of, in zeldzame gevallen, zelfs een knappend fenomeen dat lijkt op dat van de springvinger. De pols vertoont zwelling aan de duimzijde en is erg gevoelig voor druk. Polspijn moet onderscheiden worden van de symptomen van tendovaginitis stenosans de Quervain.
Als de onderzoeker de pols samen met de duim in de richting van de pink buigt, voelt de getroffen persoon vaak een pijnscheut die ontstaat in het gebied van het eerste compartiment van de strekpees. Dit staat bekend als een positief Finkelstein teken.
De behandeling van Tendovaginitis de Quervain zonder operatie.
Afbeelding: Afneembare duimspalk voor immobilisatie met klittenbandsluiting.
In de vroege stadia van tendovaginitis stenosans de Quervain kunnen cortisone-injecties in het compartiment van de strekpees de zwelling van de peesschede verminderen en de ontstekingsprocessen verminderen. De pees kan nu weer vrij glijden en de vicieuze cirkel van irritatie – beweging – irritatie wordt doorbroken. Helaas is het therapeutische succes niet altijd langdurig. Dit kan leiden tot nieuwe injecties of een operatie. Bij het geven van de injectie mag niet direct in de pees worden geprikt. De cortisone heeft namelijk een verzwakkend effect op de pezen, wat kan leiden tot een peesscheuring.
Conservatieve behandeling:
- Decongestieve maatregelen: Koelen, voltaren zalf, arnica balletjes of tabletten indien nodig
- Pijnstillers: Als begeleidende maatregel kunnen NSAID’s(niet-steroïdale ontstekingsremmers) tijdelijk worden voorgeschreven bij tendovaginitis de Quervain om de pijn en zwelling te verminderen.
- Gipsimmobilisatie: Immobilisatie gedurende enkele weken is raadzaam om de beweging van de pezen in het peescompartiment te verminderen en zo het irriterende effect dat de peesschedeontsteking in stand houdt, te verminderen. Comfortabeler om te dragen dan een standaard gipsverband is de duimspalk op de afbeelding, die ook wordt gebruikt voor duimzadelgewrichtartrose. Polsspalken alleen zijn niet ideaal voor de duim van een huisvrouw, omdat de duim kan blijven bewegen!
De operatie voor tendovaginitis de Quervain wordt extensorpeescompartiment splitsing genoemd.
Afbeelding: Typische bevindingen tijdens het splitsen van het extensorpeescompartiment: De pijl wijst naar de afgescheurde flap van het 1e extensorpeescompartiment. De tang houdt de overgroeide peesschede vast. Het lichtgekleurde koord is de pees van de m. abductor pollicis brevis.
Het doel van chirurgie voor tendovaginitis stenosans de Quervain is om blijvend therapeutisch succes te bereiken. De ingreep kan worden uitgevoerd onder plaatselijke verdoving of iv. Regionale anesthesie (anesthesie van de onderarm). Na het maken van een huidincisie over het eerste extensorpeescompartiment in het gebied van de duim-zijpols, splitst de chirurg deze en controleert de peesfunctie. Indien nodig wordt een deel van de gezwollen peesschede verwijderd om de vernauwing op te heffen. Er moet voor worden gezorgd dat de cutane tak van de nervus radialis niet wordt doorgesneden. Anders zijn de typische symptomen van tendovaginitis stenosans de Quervain verdwenen, maar blijft er een gevoel van gevoelloosheid achter op de duim. Bovendien moet een gespleten strekpeescompartiment worden herkend, zodat beide strekpezen van de duim ook kunnen worden vrijgemaakt.
Postoperatieve behandeling van de duim van de huisvrouw.
Na de operatie voor tendovaginitis stenosans de Quervain wordt gedurende ongeveer een week een gipsspalk aangebracht voor immobilisatie. De hechtingen worden na 14 dagen verwijderd. Vanaf de tweede week wordt begonnen met zelfstandige bewegingsoefeningen. Fysiotherapie en bezigheidstherapie versnellen ook het genezingsproces.
